خودنویس قلمی است که از نظر زمانی بعد از قلم‌پرهای قدیمی و قلم‌های فلزی و قبل از خودکار اختراع شده بود. در این قلم‌ها از یک مخزن جوهر مایع استفاده شده است. جوهر، با استفاده از گرانش و خاصیّت مویینگی به نوک قلم انتقال یافته و روی کاغذ پخش می‌شود. خودنویس‌ها به وسیله‌ی روش‌های مختلفی پر می‌شوند که استفاده از پیستون و ایجاد خلاء در مخزن متداول‌ترین آن‌ها است. البته بسیاری از خودنویس‌ها از کارتریج قابل تعویض استفاده می‌کنند. در این مقاله به طور دقیق‌تر به مکانیزم کارکرد خودنویس پرداخته می‌شود.
فیدر
فیدر یک خودنویس، بخشی است که نوک (nib) را به مخزن (reservoir) متّصل می‌کند. این بخش نه تنها باعث جریان جوهر از مخزن به نوک می‌شود (که در واقع یک نشت (leak) کنترل شده است)، بلکه میزان هوایی که باید از نوک به مخزن جریان یابد تا جای جوهر خالی شده را پر کند نیز کنترل می‌کند. این عمل با استفاده از یک سری کانال باریک یا شیار (fissures) که در قسمت نوک قلم تعبیه شده است، انجام می‌گیرد. وقتی جوهر از این کانال به پایین جریان می‌یابد، مقدار دقیقاً برابری از هوا نیز به بالا کشیده می‌شود. خاصیّت مویینگی در سبب می‌شود که با تماس نوک خودنویس به کاغذ و پخش شدن جوهر روی آن، مقدار بیش‌تری جوهر از مخزن به قسمت نوک جریان یابد.
پر کردن خودنویس
مخزن جوهر خودنویس‌های اولیه با قطره چکان پر می‌شدند. سختی اینکار سبب ابداع روش‌های دیگری برای پرکردن مخزن شد.
در سال ۱۹۰۱، پرکننده هلالی کانکلین (Conklin crescent filler) معرّفی شد. این پر کننده عملکردی مانند قطره چکان داشت و چون دکمه‌ی کنار آن که برای پر کردن استفاده می‌شد به شکل یک هلال بود، به پر کننده‌های هلالی معروف شدند. در این خودنویس‌ها شخص نوک خودنویس را درون ظرف جوهر فرو می‌برد و سپس دکمه را چندبار فشار می‌داد. فشردن کلید سبب خالی شدن هوای داخل مخزن می‌شد و هنگامی که شخص دستش را از کلید بر می‌داشت، خلا درون مخزن سبب کشیده شدن جوهر به بالا می‌شد.
در ۱۹۰۷، والتر شیفر (Sheaffer)، مکانیزم اهرمی (lever filler) را ثبت اختراع کرد. این مکانیزم همانند پرکننده هلالی بر پایه ایجاد خلا در مخزن بود. امّا در این مکانیزم، با باز کردن اهرمی که معولا در کنار خودنویس قرار داشت و فقط یکبار بستن آن، نیروی مکش لازم برای پر کردن تمام مخزن ایجاد می‌شد. این روش به سرعت در میان دیگر سازندگان خودنویس فراگیر شد.
در سال ۱۹۵۲، با معرّفی خودنویس شیفر اسنورکل (Sheaffer Snorkel) تحوّلی دیگر در پرکردن خودنویس ایجاد شد. که به هر چه تمیزتر پرکردن خودنویس کمک می‌کرد. در خودنویس جدید، با چرخاندن یک پیچ در سر خودنویس، یک لوله از کنار نوک بیرون می‌آمد. سپس با فروکردن لوله در جوهر و فشردن دکمه‌ی پشت آن، جوهر به درون مخزن کشیده می‌شد. در این خودنویس دیگر نیازی به فروبردن نوک خودنویس در جوهر نبود.
شرکت پارکر (Parker)، در سال ۱۹۵۶ روشی مبتنی بر پر کردن با مویینگی را ابداع کرد. در این خودنویس هیچ قطعه‌ی متحرکی وجود نداشت و فقط با فروکردن نوک در جوهر، خودنویس پر می‌شد.
با این حال، امروزه برای پر کردن خودنویس‌ها از روشی استفاده می‌شود که شرکت پلیکان (Pelikan) در سال ۱۹۲۹ ثبت اختراع کرد. در این روش با فروبردن نوک در جوهر و پیچاندن یک اهرم در پشت مخزن جوهر که باعث بالارفتن یک پیستون می‌شود، خودنویس پر می‌گردد.
یکی دیگر از راه‌های مرسوم البته استفاده از کارتریج‌های قابل تعویض است. در این روش یک کارتریج معمولا پلاستیکی که پر از جوهر است روی خودنویس نصب می‌شود. سپس، با تمام شدن جوهر، کارتریج عوض می‌شود.
امروزه اگرچه خودنویس‌ها محبوبیت قدیمی خود را از دست داده اند، امّا به عنوان کالای لوکس یا ابزار خوشنویسی استفاده می‌شوند.
